بسیار اتفاق افتاده است که در اثر سهل‌انگاری یا سرقت، مدارک شناسایی‌مان را از دست داده‌ایم و در این شرایط مجبور به گرفتن مدرک المثنی برای خود خواهیم بود؛ چرا که وجود اوراق شناسایی یا اوراق هویت برای انجام امور روزانه و بسیاری از کارهای اداری دیگر، ضروری خواهد بود و در دست نداشتن این اوراق، مشکلات عدیده‌ای را می‌تواند برای صاحب آن ایجاد نماید.
طبق قوانین کشور، همه ما پس از تولد، یک مدرک شناسایی به نام شناسنامه دریافت می‌کنیم. شاید داشتن این اوراق برای یک ایرانی در زندگی روزمره یک امر عادی باشد، اما تصورش غیرممکن است اگر بدانید در کشوری که سال‌هاست زندگی می‌کنید و برای خودتان هویت مشخص و نام و نام خانوادگی دارید، همچنین خودتان را اهل یک شهر می‌دانید و بین دوستان، همسایه و همکلاسی‌ها با این نام و فامیل شناخته شده‌اید؛ همه‌اش غیرواقعی بوده و در گردنه پر و پیچ خم زندگی متوجه می‌شوید که تمام این سال‌ها که از عمرتان گذشته است، با یک هویت غیرواقعی زندگی کرده‌اید؛ اصلاً باورتان نمی‌شود که با شناسنامه یک فرد فوت شده ایرانی برایتان هویت جعلی فراهم کرده‌اند. آنجاست که دچار مشکلات شخصیتی می‌شوید؛ چرا که در شهر و دیاری زندگی می‌کنید که معلوم نیست به آنجا تعلق داشته باشید و مدرکی هم نیست که ثابت کند هویت واقعی شما چیست، چه کاره‌اید، چند سال دارید، محل تولدتان کجاست و... این موضوع اگر ادامه پیدا کند، زندگی پس از ازدواج یا حتی حین ازدواج را هم تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
از این رو نظر به اهمیت این اوراق و نیز ضرورت و التزام افراد به حفظ و نگهداری از آن‌ها، قانون نیز مجازات‌هایی را برای سوءاستفاده‌کنندگان از مدارک هویتی دیگران در نظر گرفته است.
مادر و پدرغیر ایرانی با شناسنامه ایرانی
سیدحسین نیری، مدیرکل ثبت احوال خراسان‌رضوی، در خصوص مشکلات به وجود آمده پس از پی بردن افراد به هویت‌های غیرواقعی گفت: اگر یک تبعه در ایران پس از گذشت چند دهه از عمرش بفهمد شناسنامه‌اش جعلی بوده و پدرش از مسیری غیرقانونی برای او شناسنامه غصب کرده باشد و این شناسنامه متعلق به دیگری است، یا اینکه آن شناسنامه را خریده تا خود و خانواده‌اش از آن استفاده کنند، مسلماً اقدامی خلاف قانون و شرع است.
در حالت نخست، امکان دارد مالک شناسنامه ناپدید شده باشد یا کسی از آن استفاده نمی‌کند و توسط افرادی این شناسنامه به خانواده اتباع خارجی فروخته شود یا ... تا به هر نحوی از آن سوءاستفاده شود. در این زمان ما به محض اطلاع از ماجرا که در مسیرهای تعریف شده این موضوع‌ها فاش می‌شود، برخورد قانونی را صورت می‌دهیم و سعی خواهیم کرد هویت صاحبان اصلی را شناسایی کنیم و موضوع را مورد رصد و پیگیری قرار دهیم.
وی افزود: در این راستا پرونده‌ای تشکیل و توسط نماینده حقوقی اداره‌کل ثبت احوال استان به دادگاه ارسال و فرد خاطی هم به دستگاه قضایی معرفی می‌شود. پس از آن شناسنامه تعلیق می‌شود تا مدارک شناسایی تمام افراد خانواده (در حیات یا غیرحیات) مورد بررسی قرار گیرند.
برخورد با عاملان فروش شناسنامه
مدیرکل ثبت احوال خراسان‌رضوی ادامه داد: اگر فردی شناسنامه خودش را بفروشد و با علم به این موضوع مجدد درخواست صدور شناسنامه المثنی کند، پس از شناسایی متخلف، طبق قانون برخورد شدیدی با وی خواهد شد.
سیدحسین نیری افزود: درخواست افراد برای صدور شناسنامه المثنی پس از گذشت یک ماه در دستور کار قرار می‌گیرد، دلیل آن هم این است که اگر شناسنامه فرد مذکور توسط خودش یا دیگران پیدا شد، به ما منعکس شود. در برخی موارد هم افراد در این مدت مراجعه کرده و انصراف از درخواست خود را اعلام می‌کنند و در غیر آن صورت، شناسنامه جدید صادر می‌شود. وی افزود: تمامی شناسنامه‌ها دارای سریال خاص هستند که فقط برای همان سند صادر شده است.
نیری تصریح کرد: گرفتن شناسنامه المثنی محدودیت خاصی ندارد، ولی مدارک المثنی اول و دوم در اداره‌های شهرستان‌ها بررسی می‌شود. در گرفتن این مدارک المثنی اداره‌کل باید مجوز بدهد و پیش از آن موضوع در اداره کل ثبت‌احوال استان بررسی می‌شود و همچنین باید برای کارشناسان ما دقیق مشخص شود که علت این درخواست صدور چه چیزی است.
فکری برای ماجرا بکنید
نکته‌ای که در این پیگیری‌ها حاصل شد این است که هنوز چاره‌ای برای این مسئله اندیشیده نشده که اگر فردی شناسنامه دیگری را با جعل مورد سوءاستفاده قرار داده و آن را به برخی مراکز ارائه دهد، به واسطه نبود زیرساخت استعلام آنلاین از ثبت اسناد، به راحتی قابل شناسایی نیست. از همین رو انتظار می‌رود مسئولان مربوط چاره‌ای برای این امر در نظر بگیرند و به سمت هوشمندسازی شناسنامه‌ها حرکت کنند که در صورت گم‌شدن و یا سرقت شدن به راحتی با توجه به امکان استفاده تراشه‌های الکترونیکی روی آن،
نظر شما